Maagkanker
De maag
De maag is een rekbaar orgaan dat behoort tot het spijsverteringsstelsel. De maag heeft sterke spieren in de wand die het voedsel goed kneden en voortbewegen. Dankzij het kneden wordt het voedsel vermalen en vermengd met de maagsappen. Maagsap bevat onder andere water, slijm, enzymen en zoutzuur. Zoutzuur is een zeer sterk zuur dat helpt bij de vertering van voedsel, en rotting en gisting in de maag voorkomt. Een dikke laag slijm op de maagwand beschermt de maag tegen dit zuur. De maag produceert ongeveer anderhalve liter maagsap per dag. Dit proces start als de hersenen aan de maag laten weten dat er eten aankomt. De hersenen geven dit signaal als u eten ziet, ruikt, proeft of kauwt. De hoeveelheid en de samenstelling van het maagsap wordt automatisch aangepast aan het soort voedsel.
Om het maagsap goed in te laten werken blijft de voedselbrij een tijdje in de maag. De maag heeft aan beide kanten een sluitspier die ervoor zorgt dat het voedsel slechts één kant op kan. De bovenste sluitspier beschermt de slokdarm tegen het sterke maagzuur. De onderste sluitspier laat de maaginhoud beetje bij beetje door naar het eerste deel van de dunne darm. Een gewone maaltijd blijft ongeveer drie uur in de maag, een vette maaltijd heeft meer tijd nodig. Vloeibaar voedsel verlaat de maag juist sneller. De hele spijsvertering duurt langer dan een dag.
Bron: Nederlands Genootschap van Maag-Darm-Leverartsen
Wat is maagkanker?
Bij maagkanker is er sprake van een kwaadaardige tumor in de maag. De vorm van maagkanker die het meest voorkomt (ongeveer bij 95 % van alle gevallen van maagkanker) heet het adenocarcinoom. Het adenocarcinoom ontstaat in het slijmvlies van de maag. Per jaar krijgen ongeveer 1900 mensen maagkanker. De ziekte komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen (bron: Nederlandse Kanker Registratie). De meeste patiënten zijn ouder dan zestig jaar. Maagkanker wordt vaak in een later stadium gediagnosticeerd, omdat er in een vroeg stadium meestal geen klachten zijn. Het kan voorkomen dat de maagkanker uitzaait. Wanneer dit het geval is, zaait deze zich meestal uit naar de lymfeklieren, lever en de buikholte.
Oorzaak & risicofactoren
De precieze oorzaak van maagkanker is nog onbekend. Er zijn een aantal risicofactoren bekend, die de kans op het krijgen van maagkanker vergroten. Deze risicofactoren zijn:
Roken
Mensen die roken hebben een hoger risico op het krijgen van maagkanker.
Maagpoliepen
Adenomateuze poliepen zijn een bepaald type (nog) goedaardig gezwellen die in de maag kunnen voorkomen. In sommige gevallen kunnen deze zich ontwikkelen tot maagkanker.
Helicobacter pylori bacterie
De Helicobacter pylori bacterie is de belangrijke oorzaak van een ontsteking van het maagslijmvlies. We weten inmiddels vanuit wetenschappelijk onderzoek dat er een duidelijke relatie is tussen het bestaan van een langdurige infectie met deze bacterie en het ontstaan van maagkanker. Het wil niet zeggen dat wanneer deze bacterie aanwezig is, deze bacterie altijd maagkanker tot gevolg heeft.
Maagoperatie
Wanneer er in het verleden een maagoperatie heeft plaatsgevonden waarbij een deel van de maag verwijderd is, is er een hoger risico op het krijgen van maagkanker.
Erfelijke aanleg
Bij ongeveer 1 tot 5% van de mensen die maagkanker hebben, is de ziekte ontstaan door een erfelijke aanleg. Wanneer erfelijkheid een rol spreekt, zal de arts u verder toelichting hierover geven.
Klachten/symptomen
Maagkanker geeft in het begin weinig symptomen. In een later stadium kunnen de volgende symptomen voorkomen:
Passageklachten
Wanneer een tumor in het gebied van de maagingang ligt, kan dit aanleiding geven tot passageklachten. Dit kan het gevoel geven dat het eten niet lekker wil zakken of het gevoel dat het eten blijft steken achter het borstbeen.
Pijn in de maag
Er kan pijn optreden in de maagstreek. Daarnaast kan er sprake zijn vanmisselijkheid en een vol gevoel in de bovenbuik. Ook kunnen het opboeren van lucht en het zuurbranden eerder voorkomen. Zuurbranden wordt veroorzaakt doordat het maagzuur terugvloeit in de slokdarm.
Gewichtsverlies en voeding
De aanwezigheid van een tumor vraagt vaak veel energie van het lichaam. Daarnaast kunt u minder trek in eten hebben en een afkeer hebben voor bepaald voedsel. Vooral producten die sterk ruiken zoals koffie, gebraden vlees, bouillon, spruitjes, bloemkool, kruiden en specerijen kunnen gaan tegenstaan. Ook kan er sprake zijn van aapnassingen in het eetpatroon is aangepast, omdat het eten niet goed meer passeert. De combinatie van deze factoren kan leiden tot gewichtsverlies.
Vermoeidheid, duizeligheid en bloedarmoede
Doordat de kankercellen snel delen en veel energie nodig hebben, kan de aanwezigheid van kanker gepaard gaan met vermoeidheid. Soms is er sprake van bloedarmoede door bloedverlies uit de tumor; ook dit kan leiden tot klachten van vermoeidheid en/of duizeligheid. Vermoeidheid is echter een zeer veel voorkomende klacht in de algemene bevolking en in de meeste gevallen kan er voor vermoeidheid geen goede verklaring worden gevonden. Bij slechts een zeer beperkt deel van alle mensen die last hebben van vermoeidheid, is kanker de oorzaak hiervan.
Diagnose/onderzoeken
Om de diagnose maagkanker te stellen, uit te sluiten of te bevestigen zijn een aantal onderzoeken nodig. Onderstaand zijn een aantal noodzakelijke onderzoeken beschreven:
Laboratorium onderzoek
Laboratoriumonderzoek wordt gedaan om te kijken of er in het bloed afwijkingen te vinden en zijn, maar ook of bepaalde waardes voldoen voor een onderzoek. Bloed wordt afgenomen uit een ader uit de arm.
Gastroscopie
Endoscopie betekent van binnen kijken. De benaming van het onderzoek wordt aangepast aan het orgaan waarin gekeken wordt. Bij een gastroscopie kan met behulp van een flexibele scoop in de slokdarm, maag- en dunne darm worden gekeken. Er kunnen zo nodig stukjes weefsel worden weggenomen voor microscopisch onderzoek. Zie voor meer informatie over de gastroscopie onze folder.
Binnen het LUMC zijn sneldiagnostiek paden ontwikkeld. Voor de signalering van maagkanker bestaat hier ook een sneldiagnostiek zorgpad voor.
Vervolgonderzoeken
Indien er bij een scopie verdenking is op maagkanker, zullen er biopten worden genomen van de afwijking om de diagnose te bevestigen. Ook zal er een aantal vervolgonderzoeken worden afgesproken, om de ziekte verder in kaart te kunnen brengen. Dit is van belang om te bepalen wat de beste behandeling voor u is. In de meeste gevallen zal het aanvullend onderzoek bestaan uit een CT scan van de borst en de buik.
Behandeling
Er zijn meerdere behandelmogelijkheden bij maagkanker. Als de tumor beperkt is tot de maag en de conditie van de patiënt voldoende is om een operatie aan te kunnen, is dit in de meeste gevallen de behandeling van eerste keuze. Uit onderzoek is gebleken dat een chemotherapie-behandeling voorafgaand aan de operatie leidt tot betere uitkomsten bij het adenocarcinoom van de maag.
In het LUMC wordt altijd door een multidisciplinair team besproken wat in uw situatie de beste behandeling is. Dit team bestaat uit een oncologisch chirurg, een radiotherapeut (bestralingsarts), internist-oncoloog, een maag-darm-leverarts en een verpleegkundig specialist. Dit overleg vindt wekelijks plaats op de Slikpolikliniek. Nadat op basis van alle beschikbare uitslagen een behandelplan is opgesteld, wordt dit door één of meer artsen de behandeling met u besproken.
Voor meer informatie over de verschillende mogelijke behandelingen en voor extra informatie over maagkanker in het algemeen, verwijzen wij u naar de KWF-folder maagkanker.
Patiënten verenigingen en interessante websites
Patiëntenvereniging kunnen u helpen met het opzoeken van onderwerpen, komen op voor de belangen van patiënten en hebben vaak lotgenotencontact of kunnen u hierin voorzien. Wanneer u behoefte heeft aan informatie of om andere redenen wilt kijken kunt u onder andere kijken bij de volgende patiëntenverenigingen.